W ramach prac spisowych gmina wykonuje następujące zadania z zakresu administracji rządowej:
- zapewnia funkcjonowanie gminnego biura spisowego;
- zapewnia w siedzibie gminy stanowisko komputerowe do przekazania danych w ramach samospisu internetowego;
- wyznacza pracowników urzędu gminy do wykonywania prac spisowych;
- organizuje nabór kandydatów na rachmistrzów;
- współpracuje z właściwym miejscowo wojewódzkim biurem spisowym przy organizacji szkoleń kandydatów na rachmistrzów;
- współpracuje z właściwym miejscowo wojewódzkim biurem spisowym przy przeprowadzeniu egzaminu testowego sprawdzającego wiedzę i przygotowanie kandydatów na rachmistrzów;
- monitoruje czynności w ramach prac spisowych na terenie gminy przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego, oraz przekazuje wyniki tego monitorowania zastępcy wojewódzkiego komisarza spisowego;
- współpracuje z wojewódzkim biurem spisowym przy popularyzacji spisu rolnego na terenie gminy.
Współpraca, z wojewódzkim biurem spisowym polega na:
- zapewnieniu odpowiednich pomieszczeń wraz z wyposażeniem do przeprowadzenia szkolenia kandydatów na rachmistrzów i egzaminu testowego dla tych kandydatów;
- zorganizowaniu i pomocy w przeprowadzeniu szkolenia i egzaminu rachmistrzów,
- przeprowadzeniu na terenie gminy działań popularyzujących spis rolny oraz monitorowaniu tych działań.
Rachmistrz spisowy.
- Naboru kandydatów na rachmistrzów dokonuje się spośród osób:
- pełnoletnich;
- zamieszkałych na terenie danej gminy;
- posiadających co najmniej średnie wykształcenie;
- posługujących się językiem polskim w mowie i w piśmie;
- które nie były skazane za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.
- Oświadczenie o spełnieniu wymagań, kandydat na rachmistrza składa pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
- Kandydat na rachmistrza, składając oświadczenie, jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: "Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.". Klauzula ta zastępuje pouczenie o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
- Gminny komisarz spisowy upowszechnia informację o otwartym i konkurencyjnym naborze kandydatów na rachmistrzów terenowych w miejscu powszechnie dostępnym w siedzibie urzędu gminy lub w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu gminy.
- Szkolenie rachmistrzów obejmuje przekazanie informacji o:
- statystyce publicznej, w tym tajemnicy statystycznej;
- zakresie podmiotowym i przedmiotowym spisu rolnego;
- sposobie wykonywania poszczególnych czynności w ramach bezpośredniego wywiadu z użytkownikiem gospodarstwa rolnego, w tym sposobie obsługi urządzenia mobilnego wyposażonego w oprogramowanie dedykowane do przeprowadzenia spisu rolnego.
- Szkolenie kończy się egzaminem testowym przeprowadzanym przez osoby prowadzące szkolenie. Egzamin testowy polega na sprawdzeniu wiedzy i umiejętności objętych szkoleniem.
- Kandydat na rachmistrza, który z egzaminu testowego uzyskał wynik co najmniej 60% poprawnych odpowiedzi, jest wpisywany na listę kandydatów na rachmistrzów prowadzoną przez właściwego gminnego komisarza spisowego. Kolejność na liście jest ustalana według liczby punktów uzyskanych z egzaminu testowego.
- Rachmistrza powołuje zastępca wojewódzkiego komisarza spisowego spośród osób, które uzyskały najwyższą liczbę punktów z egzaminu testowego, kierując się kolejnością na liście kandydatów na rachmistrzów terenowych.
- Dyrektor urzędu statystycznego - jako zastępca wojewódzkiego komisarza spisowego - zawiera z rachmistrzem terenowym umowę zlecenia.
- Rachmistrz, przy wykonywaniu czynności w ramach bezpośredniego wywiadu z użytkownikiem gospodarstwa rolnego, posługuje się umieszczonym na widocznym miejscu identyfikatorem, zawierającym:
- imię i nazwisko oraz zdjęcie tego rachmistrza terenowego;
- numer identyfikatora;
- nazwę i logo wojewódzkiego biura spisowego;
- określenie terenu gminy, na którym jest upoważniony do przeprowadzania bezpośredniego wywiadu z użytkownikiem gospodarstwa rolnego;
- pieczęć wojewódzkiego biura spisowego;
- podpis osoby upoważnionej do wystawienia identyfikatora;
- okres, na jaki identyfikator został wystawiony.
- Użytkownik gospodarstwa rolnego przed przeprowadzeniem przez rachmistrza spisowego wywiadu telefonicznego lub bezpośredniego wywiadu może zweryfikować tożsamość tego rachmistrza przez kontakt telefoniczny lub osobisty z gminnym lub wojewódzkim biurem spisowym.
- Rachmistrzowi przysługuje ochrona prawna przewidziana dla funkcjonariuszy publicznych.